არტერიული სისხლდენა არის სისხლდენა, რომელიც ვითარდება არტერიებიდან. არტერიები უზრუნველოყეფენ სისხლის გულიდან სხეულის სხვადასხვა ნაწილისა და ქსოვილისათვის მიწოდებას, ამიტომ მათში სისხლი მაღალი წნევით მიედინება. არტერიული სისხლდენა ცნობილია იმით, რომ სისხლი ჭრილობიდან ძლიერი და პულსირებადი ნაკადით მოედინება, ხშირად ღია წითელი ფერისაა, რადგან ჟანგბადით მდიდარია. გამომწვევი მიზეზები არტერიული სისხლდენა შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვადასხვა მიზეზით, მათ შორის არის: • ტრავმები: მაგალითად, იარაღით მიყენებული ჭრილობები, ავტოსაგზაო შემთხვევები, ბლაგვი საგნით მიყენებული დაზიანებები. • სამედიცინო პროცედურები: ოპერაციების დროს ან სამედიცინო მანიპულაციებისას შეცდომით დაზიანებული არტერიები. • დაავადებები: მაგალითად, არტერიების ანევრიზმა ან სისხლძარღვთა სხვა პათოლოგიები. პირველადი დახმარება არტერიული სისხლდენის შემთხვევაში მნიშვნელოვანია სწრაფად და სწორად მოქმედება. პირველადი დახმარება მოიცავს: • დაუყოვნებლივ დარეკეთ სასწრაფო დახმარების ნომერზე, • პირდაპირი ზეწოლა ღია არტერიული სისხლდენისას- გამოიყენეთ სუფთა ტანსაცმელი, ბინტი ან სხვა ხელმისაწვდომი საშუალება, რათა ზეწოლა განახორციელოთ ჭრილობაზე. •თუ შესაძლებელია, დაზიანებული ადგილი აწიეთ მაღლა, რათა შემცირდეს სისხლდენა. • ტურნიკეტის გამოყენება – თუ პირდაპირი ზეწოლა არ შველის და სისხლდენა ძალიან ძლიერია, შეიძლება საჭირო გახდეს ტურნიკეტის გამოყენება, მაგრამ ეს უნდა გაკეთდეს სწორად, რათა თავიდან ავიცილოთ დამატებითი გართულებები. გართულებები თუ არტერიული სისხლდენა დროულად არ შეჩერდა ამან შეიძლება გამოიწვიოს: • ჰემორაგიული შოკი (კლინიკური მდგომარეობა, რომელიც გამოწვეულია დიდ რაოდენობით სისხლის დაკარგვით, რის შედეგადაც ხდება სისხლის წნევის მკვეთრი დაცემა და ორგანოების შეუცვლელ ფუნქციურ დარღვევებში). • არტერიული სისხლდენა საფრთხეს უქმნის სიცოცხლეს. • ინფექცია: ღია ჭრილობები ყოველთვის რისკს წარმოადგენენ ინფექციის გაჩენის მხრივ, განსაკუთრებით თუ ისინი არასაკმარისად სუფთად ან არაადეკვატურად არის დამუშავებული. ყოველ წლიურად არტერიული სისხლდენით მსოფლიოში უამრავი ადამიანი იღუპება, განსაკუთრებით ტრვამებით განპირობებული არტერიული სისხლდენით.შეერთებულ შტატებში ჰემორაგია შეადგენს დაახლოებით 30-40%-ს ტრავმის შედეგად გამოწვეული სიკვდილიანობის. გლობალური მასშტაბით ეს მაჩვენებელი გაცილებით მაღალია(BioMed Central) (Springer). არტერიული სისხლდენა კრიტიკული მდგომარეობაა, რომელიც მოითხოვს დაუყოვნებლივ და კომპეტენტურ მოქმედებას. დროული და სწორი პირველადი დახმარება შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს ადამიანის სიცოცხლის შესანარჩუნებლად და გართულებების თავიდან ასაცილებლად.